Strateji ve Tarih İç İçe: Truva Atı Hikayesi

Yunan mitolojisinin en önemli unsurlarından biri olan Truva atı hem filmlere hem de romanlara konu olmuş efsanevi bir hikayeye sahip. Ve bu efsane ile günümüzde bile en stratejik hamlelerde kullanılan ‘Truva atı‘ tabiri doğuyor. Truva atı efsanesi, Yunan mitolojisinde yüzyıllarca dilden dile dolaşıp günümüzde de bilinirliğini korurken, gelin bu hikayeyi birlikte keşfedelim. Dünyanın en güzel kadını olarak gösterilen Helen için yapılan bir savaşa dayanan geçmişi ile Truva atının ve Çanakkale’nin dünyaca ünlü Troya Antik Kenti’nin izini sürelim.

Truva(Troya) Kenti Nerededir?

Hikaye 3200 yıl önce bugün üzerinden yaşadığımız topraklarda, Çanakkale Boğazı yakınlarındaki Troya adlı kentte geçiyor. Eski Yunanca’da Troya (Troia), İlion ismiyle geçen antik kentin Türkçe’deki adıdır Truva. Dünyadaki en ünlü arkeolojik kentlerden biri olan Truva yerleşim alanının 1870 yılında Alman arkeolog Heinrich Schliemann tarafından, bugünkü Çanakkale Biga Yarımadası Hisarlık mevkii olduğu keşfedilmiştir. Troya savaşının geçtiği bu kent 1870’den beri aralıklarla kazılıyor. Bu kent insanlık tarihine dair 5000 yıllık izler veriyor. Troya kentinin olduğu topraklarda sırasıyla Persler, Büyük İskender, Selevkoslar, Pergamon Krallığı ve Romalılar hüküm sürmüş; deniz ticaretine çok yatkın olan bir mevkide bulunduğu için sürekli olarak istila edilmiş ve defalarda yakılıp yıkılıp yeniden kurulmuştur. Truva Antik Kenti, 1998 yılında UNESCO Dünya Miras Listesinde yer almaktadır.

Truva Atı Hikayesi Nedir?

Homeros’un İlyada isimli destanında bahsettiği Troya savaşının doğu ile batı arasındaki ilk büyük savaş olduğu söylenir. Bu büyük savaş Akhalılar ( Yunanlılar ) ile Troyalılar (Truvalılar) arasında geçer. Çanakkale bölgesi önemli bir konuma sahip olması nedeniyle tarih boyunca devletlerin burayı hep sınırları içine almak istemeleri Troya Savaşının asıl nedeni olduysa da savaşın başlamasını tetikleyen şey günümüze kadar efsanevi bir şekilde gelen bir aşk hikayesi olmuştur.

Efsaneleşen hikayeye göre Troya şehri kralı Priamos’u oğlu Paris, Sparta Kralı Menelaus’un karısı Helen’e aşık olur ve Helen’in rızasıyla onu Troya’ya kaçırır. Bunun üzerine Kral Menelaus öfkeden çıldırır ve hem Helen’i hem de Troya şehrini almak için  tüm Yunan devletlerini kendi safında toplayarak Troya’ya savaş açar. M.Ö. 500 yıllarında meydana gelen bu savaş yaklaşık 10 yıl sürer. Akhalılar ve Troyalılar arasında geçen bu uzun savaş artık askerleri yormuştur. Zekası ve cesaretiyle ünlü Akhalıların komutanı  Odysseus’un aklına savaşın seyrini değiştirecek kurnazca bir fikir gelir. Bu fikir, tahtadan devasa bir atın yapılmasıdır. Ve tarihimize adını Truva atı olarak kazıyacaktır.

Truva Atı Hamlesi

Devasa tahta atın içine Odysseus ve en iyi askerler yerleşir. Atla birlikte Troya’nın kapısına kadar gelen Akhalılar sanki savaştan çekiliyormuş gibi görünerek tahta atı başında bir askerle birlikte Troya kapısında bırakıp kaçarlar. Atın başında bırakılan Akhalı asker Truvalılara, Akhalı askerlerin canlarını kurtarmaları için kutsal tanrının ihtiyaç duydukları rüzgarı göndermesi için bir askeri kurban etmeleri gerektiğini bunun için de onu seçtiklerini ve bu yüzden onlardan nefret ettiğini söyler. Truva atı içinse bu atın Tanrıça Athena adına yapıldığını ve eğer Truvalı askerler bu atı yakıp yıkarsa tanrı Athena’nın nefretinin onların üzerinde olacağını ama bu atı koruyup Troya kentinin içine alırlarsa tanrı Athena’nın Truvalıları ödüllendirip onları zenginleştireceğini söyler. Bu hikayelere inanan Truvalılar savaşı kazandıklarından iyice emin olurlar ve tahta atı Troya kentine alıp o gece zafer kutlamaları yaparak fıçılarca içki içip sarhoş olup sızarlar.

Sabaha karşı tahta atın içindeki Akhalı askerler ortaya çıkar ve şehrin kapılarını kaçmış gibi yapıp saklanıp geri gelen diğer Akhalı askerlere açarlar. Troyalılar neye uğradığını şaşırırlar. Savaşmaya çalışırlar ama Akhalılar zinde ve planlı oldukları için Troyalıları alt ederler. Akhalı askerler şehri ele geçirip yakıp yıkarlar. Ordunun başındaki Kral Menelaus karısı Helen’i alıp Yunanistan’a geri döner. Efsaneye göre Helen ile Kral Menelaus hayatlarının sonuna kadar birlikte yaşadılar.

Truva Atı Heykeli Nerededir?

Troya savaşı tarihe hileli olarak kazanılan büyük bir savaş olarak geçer. Truva savaşında hile olarak kullanılan ünlü Truva atının hikayesini konu olan 1980 yapımı Alman belgesel filmi için yapılan dev Truva atı heykeli Troya Antik Kenti ören yerinin girişinde bizleri karşılıyor.  Bir diğer Truva atı heykeli ise Çanakkale merkezde, Kordon’da yer alıyor. Bu heykel Warner Bros tarafından çekilen Truva filminde (2004) kullanılmış ve Çanakkale Belediyesi’ne hediye edilmiştir.

Truva Antik Kenti’ne Nasıl Gidilir?

Truva Antik Kenti 1998 yılında Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır. Arkeolojik çalışmaları hala devam etmektedir. Çanakkale iline bağlı Tevfikiye köyü yakınlarındadır. Çanakkale merkezden Truva Antik Kenti’ne otobüs ya da dolmuşlarla ulaşabilirsiniz. Özel aracınızla gidecekseniz Çanakkale-İzmir otoyolunun Kepez güzergahından 30 kilometresindeki Tevfikiye Köyü-Truva Antik Kenti tabelasından saparak 5 kilometreden sonra bu antik kente ulaşabilirsiniz. 1871 yılından beri ara ara kazıları devam eden, tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış bu kent büyük bir alana yayılmıştır. Kazılarla ortaya çıkan tiyatro alanı, hamamlar ve çeşitli yaşam alanları ve o dönemlere göre son derece gelişmiş bir kanalizasyon sistemi ortaya çıkarılmıştır.

Troya Müzesi Hakkında Bilgiler

Troya Antik Kenti’ne ait eserlerin sergilendiği devasa  ve gezmesi çok keyifli Troya Müzesi’ni Troya Antik Kenti ziyaretinizle birleştirmenizi tavsiye ederiz. 2013 yılında yapımına başlanan müze 18 Mart 2018 yılında ziyaretçi kabulüne başladı.

Müzede Homeros’un  İlyada Destanı ile tarihe geçmiş olan Troya bölgesinde iz bırakan kültürlerin arkeolojik kalıntıları sergilenmektedir. Müzede Troya bölgesinde iz bırakan yedi ana başlığa göre hikaye takip ederek gezilir. Bunlar sırasıyla Troas Bölgesi Arkeolojisi, Troya’nın Tunç Çağı, İlyada Destanı ve Troya Savaşı, Antik Dönemde Troas ve İlion, Doğu Roma ve Osmanlı Dönemi, Arkeoloji Tarihçesi, Troya’nın İzleri.